” Bir Çin atasözü der ki ‘’ Bir adamdan şüpheleniyorsan onu işe alma, işe alıyorsan ondan şüphelenme.’’
Ve atalarını dinleyen Çin devleti vatandaşları hakkında şüpheyi ortadan kaldırmanın yolunu buldu!
‘’Gün gelecek insanlar devletler ve hükümetler tarafından belirli ölçütlere göre puanlanacak! Puanı düşük olanlar toplumsal haklarından yoksun kalabilecek. İnsanların bu yoksunlukları onları daha fazla puan kazandırmaya yönlendirirken bu isteği kendileri için kâra dönüştürecek olan toplumda ki ‘’girişimci ruha’’ sahip insanlar servetlerini katlayacaklar. Bu puanlamalar devletlerin vatandaşlarına bakışını dahi belirleyecek…’’
Yukarıda ki sözler 1984 romanı gibi bir distopyadan alıntı olabilirdi elbette ki. Ancak bu sözler geleceğe dönük bir planın ana hatları. Farklı bir gözetim mekanizması yaratmayı amaçladığı düşünülen her bir vatandaşına ‘’sosyal puan’’ veren bir toplum sistemi. Bir TV dizisinde (Black Mirror) rateme! Şeklinde ifade edilen sosyal skor uygulaması yakında kurgu olmaktan çıkıp gerçeğe dönüşecek. Evet yanlış duymadık, Çin’de 2020’de hayata geçmesi planlanan vatandaşların sosyal puanına göre sınıflandırılması geçtiğimiz günlerde haber olarak karşımıza çıktı.
Buna göre A, B, C ve D şeklinde olması beklenen kategoriler 1000 puan üzerinden sınıflanacak. D gibi düşük not alan vatandaşların ise yaptırımlar ile karşılaşması söz konusu. Belli başı davranışlar puan kaybetmeye ve dahi yaptırımlara neden olacak örneğin:
- Sanal dünyada yalan söylemek, uygunsuz açıklama ve fotoğraf paylaşımı gibi hakaretler vatandaşların 50 puan kaybetmesine neden olacak.
- Söz konusu sistemde notu yüksek olan ayrıcalıklı hizmet alırken kötü nota sahip olanların hayatlarında kısıtlamalar olacak.
Haberin içeriğine göre bu sistem Çin’de pilot bölgelerde denenmeye başlanmış. Şimdi diyebilirsiniz ki zaten mevcut sistemlerde de yedi ceddimize varıncaya kadar kaydediliyoruz. Ancak bu yeni uygulama başladığında ilginç bir durum ortaya çıkacak. Artık insanlar uygulamalar sayesinde birbirlerinin sosyal puanını biliyor olacak. Kişiler kendileri de bu puanı takip edecek. Bu ise akıllara soru işaretleri getiriyor. Toplum ve insan kavramının gerçekliği zedelenecek mi? Bu puanları takdir edenlerin puanı da kesilecek mi? Bu daha sonra insanlarda bir bunalım halini tetikleyecek mi? Mahrem olan mahrem kalmaya devam edecek mi? Tüm bunlar, değişen toplumlar, çoğalan sorular sosyal bilimcileri, özel de sosyologları daha özelde din sosyologlarını ve tabi ki ilahiyatçıları derinden etkileyecek gibi.”
Haberin metni için bakınız: https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/cin-vatandaslarina-sosyal-skoruygulayacak,lSzQhaJT1EGGo3rz22G0Ww
