100. Yılında Evrensel Boyutlarıyla İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy Kongresi Gerçekleştirildi

İstiklal Marşı, 12 Mart 1921’de kabul edildiğinde sadece bağımsızlığın sembolü değil aynı zamanda Millî Mücadele etrafında birleşen ve esareti her halükârda kabul etmeyen Türk milleti için bir heyecan vesilesi oldu. Meclis’te başlayan bu heyecan tüm ülke sathına dalga dalga yayıldı. Aradan geçen bir asır, İstiklal Marşı’mızı daha da anlamlı kıldı. O bağımsızlığın sembolü olmasının ötesinde tüm ülkeyi kuşatan millî bir mutabakat metniydi.

TBMM’de tüm partilerin ortak imzasıyla 2021’in İstiklal Marşı’na hasredilmesi de bunun bir tesciliydi. Bu amaçla var olan çalışmalardan farklı olarak ilk defa TBMM Başkanı Sn. Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP’un himaye ve destekleriyle 6. INCSOS -“100. Yılında Evrensel Boyutlarıyla İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy” kongresinin düzenlenmesine karar verilmiştir. Bu kongrede Akif ve İstiklal Marşı sadece Türkiye dışı etkileriyle ilk defa akademik olarak konu edinilmiştir. Kongre, TBMM, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ve Tarihdaş Milletler Derneği organizasyonuyla Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü, TİKA ve Türk Tarih Kurumu destekleriyle icra edilmiştir.

Mehmet Akif Ersoy’un İstiklal ve Korkma fikrinin evrenselliği etrafında şekillenen kongre, 28 ülkeden 61 iştirakçinin katılımı ile 27-30 Eylül 2021 tarihleri arasında AYBU Etlik Yerleşkesi Milli İrade Salonunda gerçekleştirilmiştir. Kongre açılış ve teşekkür konuşmalarında, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörü İbrahim Aydınlı, Tarihdaş Derneği Başkanı Ahmed Baba, Kongre Düzenleme Başkanı Prof. Dr. Özcan Güngör, Kongre düzenleme heyeti üyeleri Prof. Dr. Selma Yel, Prof. Dr. Yakup Civelek ve Doç. Dr. Mahmud Kaddum konuşmalarını yaptılar.

Kongre, 30 Eylül’de TBMM Konferans salonunda TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop’un da iştiraki ile kapanış oturumu ile sona ermiştir.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, TBMM Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen kapanış konuşmasında şunları ifade ettiler:

“Mehmet Akif’i yalnızca büyük bir şair, önemli bir mütefekkir, büyük bir ahlak örneği, idealist bir münevver şeklinde değerlendirmek ona karşı büyük haksızlık olur.

Mehmet Akif’in, şair ve mütefekkir olarak, milletin milli değerlerini temsil eden mümtaz bir şahsiyettir.

Mehmet Akif, bütün hayatını inancı ve düşüncesi uğruna vakfeden, inandığı değerleri yaşamaya, tebliğ etmeye, o uğurda hayatını mücadeleye hasretmiş bir şahsiyettir. Millet olarak Mehmet Akif gibi düşüncesiyle, yaşantısıyla, sanatıyla örnek olan güzide bir şahsiyete sahip olduğumuz için ne kadar iftihar etsek azdır. Çünkü o inandığını tam olarak yaşayan, her şeyini dini ve milleti için feda eden yüksek karakterli bir ahlak ve fazilet örneğidir.

Bu büyük şair ve mütefekkirimiz, Osmanlı Devleti’nin çöküş ve çözülüş sürecinde Balkan Savaşları’nda, akabinde gelen I. Dünya Harbi’nde ve milli mücadele yıllarında gerek eylemleriyle gerek cami kürsülerinde verdiği vaazlarla gerek milletimize dinamizm katıp coşturan şiirleriyle ve gerekse yazdığı yazılarla destansı bir mücadele vermiştir.

Ülkesi ve milleti için hiçbir fedakarlıktan kaçınmamış, bu uğurda makam ve mevkiden vazgeçip, çoluk çocuğunu dahi terk edip ülkesinin kurtulması için TBMM’de mebus olarak görev almış ve yine TBMM’nin bünyesinde oluşturduğu İrşad Heyeti’nde yer alarak, Anadolu’yu adım adım dolaşarak her türlü fedakarlığı yapmış, cephelerde askerlerimizi yüreklendirici, mücadele azmini kuvvetlendirici konuşmalar irad etmiş, her türlü zorluğun üstesinden gelmiş, halkı milli mücadeleye yönlendirmiş, yazdığı şiir ve yazılarla, yaptığı vaaz ve konuşmalarla milli mücadele aleyhine oluşturulan menfi propagandalara set çekmiş ve milletimizin istiklalinin, marşını yazarak mücadelesini taçlandırmıştır.

Ülkenin en yeisli günlerinde, Yunanlıların Anadolu’nun içlerine kadar yürüdüğü, iç isyanların alabildiğince arttığı, felaket ve ızdırapların ayyuka çıkıp bütünüyle Anadolu coğrafyasını kapladığı bir süreçte; İslam şairi Mehmet Akif ortaya çıkarak gür ve mert bir sesle ‘korkma’ diye başladığı marş, bu ülkenin yaralarına merhem olmuş, ülke insanının biten umutlarına, azmine, yok olmaya yüz tutan inancına verdiği destekle istiklal mücadelesini harlandırmış, alevlendirmiş, ‘yok oldu, bitti’ sanılan bir milletin esaretten kurtulup hürriyetine kavuşmasına zemin hazırlamıştır.

Allah’ın Müslümanlara vadettiği kurtuluş ve zaferin mutlaka gerçekleşeceğine inanan Mehmet Akif, bu inanç ve düşünceyle kelimeleri ilmek ilmek örerek İstiklal Marşı’nı yazmış, milletinin acılarını, elemlerini, ümitlerini paylaşarak zaferin er geç tahakkuk edeceğine, milletini inandırmıştır”.

1. Akif “İstiklal Marşı” ve “Safahat” ile evrensel boyutta insanlığın vicdanına hitap ederek aklın ışığında doğru yolu işaret etmeye devam edecektir. Bu amaca yönelik düzenlenen kongre “Kültür Coğrafyamızı” zenginleştirerek daha güçlü ilişkilerin geliştirilmesine vesile olacaktır.

Kongrenin asıl amaçlarından birisi de kültür coğrafyası ve gönül coğrafyasından gelen konuklara Akif’in evrensel boyuttaki mesajlarını hatırlatmak, 21.yy’da ülkemizin de içinde bulunduğu bu coğrafyada istiklalin önemini “emperyalizme karşı bir olmada” Korkma! ifadesi ile hatırlatmaktır. Gönül coğrafyası ile kastedilen dini ve milli tarihi bağlarla ünsiyet teşkil ettiğimiz coğrafya olup, kültürel coğrafya ise yakın komşuluk ya da tarihi süreç içinde aynı devletin çatısı altında olmanın getirmiş olduğu yakınlık kastedilmektedir.

Kongrenin oturumları AYBU ve Tarihdaş Milletler Derneği Youtube kanallarından canlı olarak verilmiş ve kayıt altına alınmıştır. Ayrıca, kongrenin kapanış oturumu TBMM’nin resmi web sitesi ve Youtube sayfasından canlı olarak yayınlanmıştır. Oturumlarda aynı anda üç dilde (Türkçe, Arapça ve İngilizce) simültane tercümeler yapılmıştır.

Kongre için konuya has çalışmaları olan 93 bilim insanı davet edilmiş, gelen özetlerin niteliğine göre 61 adet bildiri kabul edilmiştir. Kongre çok geniş katılımlı uluslararası niteliği ile dikkat çekmektedir. Kongreye katılan bilim insanlarının ülkeleri: Arnavutluk, Azerbaycan, Cezayir, Çad, Fas, Filistin, Fransa, Gürcistan, Hindistan, Irak, İran, Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Kosova, Libya, Lübnan, Macaristan, Makedonya, Mısır, Özbekistan, Rusya, Sırbistan, Tataristan, Tunus, Türkiye, Ukrayna ve Ürdün’dür. Her bir katılımcı gerek ülkemiz hakkında ve gerekse de gelecekte olabilecek bilimsel çalışmalarla ilgili son derece olumlu düşüncelerle veda etmiştir.

Konferans katılımcıları, konferans öncesi, Türkiye Cumhuriyeti Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Anıt Mezarı, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi ve Millet Camiini, Mehmet Akif Ersoy’un evini, Türkiye Cumhuriyetinin İlk Büyük Millet Meclisini ve Ankara’daki diğer kültür anıtlarını ziyaret etmişlerdir.

Kongre programı, özet bildirileri ve bildiriler kitabı www.incsos.org adresinde yayınlanmıştır. Bu aşamadan sonra prestij kitabı hazırlıkları da tamamlanmak üzeredir.

Kongrede Prof. Dr. Mustafa Şentop kongreye katkı sunan T.C. KTB Telif Hakları Genel Müdürü Dr. Ziya Taşkent, TİKA Başkanı Serkan Kayalar, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Başkanı Muhammet Hekimoğlu’na başarı plaketi verdi. Ayrıca kongrede üç dalda akademik ödüller verilmiştir. Buna göre ödüle layık görülen araştırmacılar; Yılın Araştırmacısı, Prof. Dr. Kerim Şükürov (Azerbaycan İlimler Akademisi, Tarih Enstitüsü), Yılın Genç Araştırmacıları: Saffet Alp Yılmaz (Azerbaycan İlimler Akademisi), Besir Neziri (BIRK Islam Araştırmaları Enstitüsü/Arnavutluk) ve Yılın Bilime Katkı ödülü Prof. Dr. Raafat M. Raşid El Mikati (Tripolu Üniversitesi, Lübnan).

Kongrede bazı öneriler ortaya çıkmıştır;

• Mehmet Akif Ersoy’un hayatı, biyografisi, edebi, şiirsel, eğitim ve yurtsever yaşamının çeşitli yönleri, hayatını ve ulusal ve eğitimsel rolünü tanıtmak için daha ciddi çalışmalara ihtiyaç duyulduğundan, Türkiye’de sadece ulusal düzeyde değil, aynı zamanda kültür coğrafyası ve İslam dünyası düzeyinde daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Nitekim o vatanseverlik ve yenilenmede İslam dünyasının bir sembolünü temsil etmekte olup, biyografisini ve hayatını incelemek, onu yeni nesiller için bir rol model yapmaktadır.
• Mehmet Akif Ersoy’un eserlerini, İslam dünyasında en yaygın diller olduğu için Arapça, İngilizce ve Fransızca başta olmak üzere en yaygın dillere çevirmek, böylece daha fazla İslami ve gayri İslami halklar da öğrenebilecektir. Şimdiye kadar nitelikli tercümelerin azlığı ve sorunları kongre boyunca akademisyenler tarafından dile getirilmiştir. Küresel düzeyde saygınlık için bunun şart olduğu anlaşılmaktadır.
• Eğitim, ahlak, değerler, vatanseverlik ve hizmetine bağlılık alanlarında yapılacak çalışma, araştırma ve literatüre verilmek üzere uluslararası edebiyat ve kültür ödüllerine benzer şekilde “Mehmet Akif Ersoy” adında uluslararası bir ödül oluşturmak, İslami kişiliği inşa etmeyi amaçlayan edebi ve kültürel alanlarda da verilmesi önerilmektedir. Ödül’ün ayrıca, hayatları boyunca İslam milletinin hizmetinde, İslam dünyası halkları arasındaki yakınlaşma ve birlik içinde önemli bir rol oynayan şahsiyetlere verilerek tanıtım ve rol modelliğin pekiştirileceği düşünülmektedir.
• Mehmet Akif Ersoy adına hakemli bilimsel bir dergi mümkün olmasa da en azından yüksek taranırlık ölçüsüne sahip ülkemizdeki dergilerden birinden özel sayı çıkartılması teşvik edilmelidir.
• Kongre sonunda ortaya çıkacak prestij kitapların farklı dillere de tercüme ettirilerek üniversitelere, araştırma merkezlerine ve araştırmacılara dağıtımın yapılması sağlanmalıdır.
• Proje bazlı araştırmacıları, Mehmet Akif Ersoy ve etkisi hakkında bilimsel proje ve çalışmalar yazmaya teşvik edilmelidir.
• Şahıs bazlı değil resmi ve küresel düzeyde “Mehmet Akif Ersoy”  elektronik platformunun kurulması ve üzerinde çalışılması ve mevcut çalışmaların tamamının ve geçmiş verilerin tamamı araştırmacılara sınıflandırılarak hizmetine sunulması gerekmektedir
• Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı’nın anılması yıllık bazda en üst düzeyde planlanarak Üniversiteler ve ilgili kurumlar görevlendirilmelidir.
• Türk İstiklal Marşı’nın en iyi şiirsel çevirisi için uluslararası bir yarışma başlatarak en azından en yaygın dillere Arapça, İngilizce, Rusça vb. çalışmalar yapmak tavsiye edilmektedir.

Farklı ülkelerden, ülkemizin kültür coğrafyasından katılımcıların teşrifi ile gerçekleşen bu bilim şenliği katılımcıların ifadeleri ile Mehmet Akif Ersoy’un ülkeleri ve halklarınca tanınmasına vesile olacak girişimlere ön ayak olacaktır. Katılımcılar programın sonunda böyle güzide bir programa katılmalarından duydukları mutluluğu ifade etmişler, başta Sayın TBMM Başkanı Mustafa Şentop şahsında bu faaliyeti destekleyen ve önayak olan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumlarına teşekkürlerini sunmuşlardır.