KişilerKuramlarMarifet Divanı AkademiMarifet Metinleri

ULRİCH BECK (15 Mayıs 1944 – 1 Ocak 2015)

Burcu TÜRK

Ünlü Alman sosyolog, hekim ve yayımcıdır. 1944 yılında Polonya’nın Slupsk kentinde
dünyaya gelen Beck, çocukluğunu Hanover'de geçirmiş, 1960 ve 70’li yıllarda Münih'te
sosyoloji, felsefe, psikoloji ve siyasal bilimler eğitimleri almıştır.
Ulrich Beck, 1992 yılında Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nde sosyoloji profesörü
unvanını almıştır. 70 yaşında ölen Ulrich Beck, son yıllarda dünyanın en ünlü ve en çok alıntı
yapılan sosyologlarından biri olmuştur. 1986 yılında yazdığı “Risk Toplumu” adlı kitabı 35 dile
çevrilmiştir. Beck’in çalışmalarında iklim değişikliği, terörizm ve mali krizler gibi konulara
odaklandığı görülmüştür.
Beck’in ortak kimliğin yok olduğu çağda, kendi hayatı üzerine giderek daha çok kendi
düşüncesi üzerine düşünme eylemine yönelmesi talep edilen bireyin, “Risk-Kimliği”
konusundaki düşünceleri bu çalışmasında oluşmaya başlamıştır.

RİSK TOPLUMU KURAMI:
Ulrich Beck, “Risk Toplum Teorisi” ile günümüz toplumlarının yaşadığı sorunları en iyi
biçimde açıklayan düşünürlerden biridir. Beck, günümüz toplumlarında yaşanan güvenlik ve
özgürlük ikileminde küreselleşmenin etkisinin büyük olduğunu söylemektedir.
Küreselleşmenin etkisiyle bireyler, adeta korku atmosferinde yaşamaktadır. İnsanoğlunun
içinde yaşadığı bu korku atmosferi, çeşitli risk, tehdit ve tehlikelerle dolu bir dünyayı ifade
etmektedir. Bu korku atmosferi, geçmişten günümüze farklı şekiller alsa da, halen etkisini
sürdüren bir olgudur. Tüm bu nedenler, yapılan çalışmayı önemli hale getirmektedir.
Beck, yaşadığı Amerikan toplumu özelinde kurguladığı kavramsallaştırmasıyla, risk
toplumun gelişini kimi parametreler üzerinden açıklığa kavuşturmuştur. Beck’in ‘Marksist’
olarak nitelenebilecek olan kavramsallaştırmasına temel teşkil eden husus, modern
dönemdeki toplumsal sınıfların mensuplarına sağladığı bazı sınırlılıklar olduğu fakat
karmaşıklaşan geç modern toplumlarda bireylerin sınıfsal aidiyetlerini yitirmesiyle bu
sınırlılıkların da yitip gitmesidir. Bu yok oluş, bireyi toplum ve ötekiler karşısında savunmasız
bir hale sokmakta, risk olgusunu bireyin gündemine daha da sokmaktadır. Artık toplumsal
aidiyetin tesisi, ortaya çıkan bu riskleri başarıyla atlatabilmek ve bizzat risk alarak ‘başarıya
ulaşmakla’ mümkün olmaktadır. Bu noktada toplumsal kontrol mekanizmaları, yani Beck’in
belirttiği şekliyle sınıf aidiyeti ve bu aidiyeti besleyen sınırlılıklar artık eski gücünü
koruyamamaktadır. Her bir toplumda farklı ölçeklerde gözlenebilecek bu erime hali, birtakım
gelişmelerle daha görünür olmaktadır.
Küreselleşme ve akışkan iletişim, eğitimin ve iş yaşamının karmaşıklaşması, siber alem ve
hukuk mekanizmasında meydana gelen aşınma üzerinde durulmuştur. Bu alanların bireysel
yaşamları daha yoğun bir şekilde etkisi altına alması sonucu riskler de daha görünür ve etkin
hale gelmekte, toplumsal kontrol mekanizmaları bu etkinlik ve yoğunluk sonucu sürekli
olarak aşınmaktadır. Sosyal bilimsel bir sorumluluk olarak, bu aşınmanın ne şekilde ya da
hangi kanallardan telafi edilebileceği mutlak surette tartışmaya açılmalıdır. Beck’in bu

çalışmasının bir önerisi olarak, politika uygulayıcılar ve sivil toplum unsurları yeni türden
emniyet argümanlarını devreye sokmak için çağın gelişmelerini ve bulundukları toplumun iç
dinamiklerini devreye sokmak için inisiyatif almalıdır. Bunun dışında risk toplumu
kavramsallaştırması her ne kadar Marksist bir perspektifle sınırlansa da, günümüzde varlığını
sürdüren ve geçmişte bireylerinin Marxist bağlamda sınıfsal aidiyeti tecrübe etmemiş
toplumlarda risk toplumundan nasibini almaktadır. Bu da, sosyal kontrolü sağlamaya ve aynı
zamanda gündelik hayatın karmaşasında gerginleşen bireylerin kişisel beklentilerini tatmin
etmeye yönelik nasıl tedbirler alınabileceği, hangi kurum ve kanalların devreye sokulabileceği
vb. soruların açıkça tartışılmasını gerekli kılmaktadır.
Risk toplumu ile modernizmin yeni bir aşamasına girildiğini söyleyen düşünür, akla
olan güvenin kaybolması ve araçsal rasyonalitenin başa çıkılamayacak zorluklara (nükleer,
küresel ısınma, hastalıklar vb.) yol açtığının farkına varılması ile insanların risk algısı
değişmiştir. Bireyler, risk konusunda ne uzmanlara ne kolektif aidiyetlere ne de kurumlara
güvenebilirler. Rasyonalitenin artık riskleri sınırlandıramadığının farkına varılmıştır. Çünkü
riskler artık hayata ilişkindir ve bireyin kendisi dışında kimsenin sorumluluk yetkisi
kalmamıştır.
Ulrich Beck’in “Risk Toplumu” kuramının önemini küresel olarak geçirdiğimiz bu
Corona(Covid-19) günlerinde daha çok hissediyoruz. Riskin statü ve sınıf farkı
tanımaksızın herkesi kuşatması toplumu Risk Toplumu boyutuna taşımıştır.
BECK’İN YAYIMLANAN ÖNEMLİ KİTAPLARI:
Risk Toplumu-Başka Bir Modernliğe Doğru( 1886 yılında yayımlanmıştır.)
Aşkın Normal Kargaşası: Sosyolog olan eşi Elisabeth Beck-Gernsheim ile beraber
yazmışlardır.(1990)
Siyasallığın İcadı (1993) (Bu kitap 1999 yılında İletişim Yayıncılık tarafından
yayımlanmıştır.)
Dünya Toplumunun Bakış Açıları (1998)
Yeni Güzel İş Dünyası (1999)
Ulrich Beck 1997 yılından vefatına kadar Suhrkamp Yayınları için “İkinci Modernlik”
kitap dizisinin editörlüğünü yapmaktadır.
KAYNAKÇA:
Alkın, Ruhi Can. (2017). “Ulrich Beck’in Risk Toplumu Kavramsallaştırması Ekseninde
Toplumsal Kontrolün Dönüşümüne Giriş Denemesi”. Medeniyet ve Toplum / Bahar
2017 Cilt 1 Sayı 1
http://arsiv.ntv.com.tr/news/40658.asp
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ulrich_Beck
Koçak, Hüseyin; Memiş, Kamile. (2017). “Ulrich Beck’in Risk Toplum Teorisi
Bağlamında Güvenlik ve Özgürlük İkilemi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi / Cilt: 19, Sayı: 2, Aralık 2017, 251-26

Daha Fazla Göster

Andcenter Editör

Çankırı İli, Orta İlçesi Kalfat Kasabası’nda 1993 yılında dünyaya geldi. İlköğretimi kendi köyünde tamamladı. 2007 senesinde Tevfik İleri Anadolu İmam-Hatip lisesine kayıt oldu. 2011 senesinde Tevfik İleri Anadolu İmam-Hatip Lisesi'nden mezun oldu. Aynı sene Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesine başladı. 2016 yılında Ankara İlahiyat’tan mezun oldu. Aynı sene Ankara Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Sosyolojisi bölümünde yüksek lisansa başladı. Yüksek Lisans eğitimini Ankara Yıldırım Beyazit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Sosyolojisi Bölümü’nde tamamladı. Şuan aynı enstitüde doktora eğitimine devam etnektedir. Gaziantep ili, Şahinbey ilçesinde 2017-2018 Eğitim-Öğretim yilinda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenliği görevini yaptı. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Sosyolojisi Anabilim dalında Arş. Gör. olarak çalışti.Suan Ankara Yıldırım Beyazit Üniversitesi İslami ilimler Fakültesi'nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya devam etmektedir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı